EMZIREN ANNE....

Doğumdan sonra her memeler süt salgılayan birer fabrikadır. Yaklaşık 20 şer kese vardır memelerde. Bunlar bir ağacın dalları ve yaprakları gibi kanalcıklarla doludur. Dallar süt kanalcıklarını, yapraklar süt yapan kesecikleri temsil eder.

Süt salgılatan Prolaktin hormonu hamilelik döneminde hızla artar. Bu arada östrojen ve progesteron hormonu da memelerin büyümesini ve gelişmesini sağlar. Büyüyen memeler doğum öncesi ağırlığının 2 katına ulaşır.

Bebek emmeden süt salgılanmaz...

Bebeğin doğması ve plasentanın çıkması memeler üzerinde süt salgılayıcı uyarıların gönderilmesine neden olur. Ancak süt salgılanmasının başlaması için bebeğin memeleri emmesi gerekir. Meme başlarının emilerek uyarılması Anne beyni aracılığıyla süt hormonunun salgılanmasını uyarır. Bu hormon memelerde süt yapımını arttırır. Bu arada doğum kasılmalarını başlatıcı ve sürdürücü bir hormon olan oksitosin hormonu aynı zamanda süt keseciklerinin kasılmasını ve kesecikteki sütlerin kanalları doldurmasını sağlar.

Emzirirken zayıflama...

Hamilelikte alınan kilolar emzirme döneminde yavaş yavaş erir. Süt yapımında kullanılan yağlar Annenin yağ depolarından sağlanır. Bu nedenle süt yapılsın diye fazladan yağ almaya gerek yoktur. Proteinli gıdalarla beslenmek yeterlidir.

Eğer Annenin fazla kilosu varsa emziriken de rahatlıkla zayıflama diyeti uygulayabilir. Ancak bu diyetin bir uzman tarafından hazırlanması ve denetlenmesi yerinde olur.

Kaliteli süt için kaliteli beslenme...

Günlük besinler dışında iyi kalite süt yapımı için ilave olarak 500 kaloriye gereksinim vardır. Ancak doğum öncesi Anne 300 kalori fazla almaktaydı. Bu nedenle beslenmeye 200 kalorilik bir ekleme yeterli olur. Bu da 1 porsiyon sebze veya meyve, 1 porsiyon protein, 1 porsiyonda karbonhidrat eklenmesi ile sağlanır.

Örneğin...

- 1 porsiyon karbonhidrat: 1 dilim ekmek veya 1 küçük haşlanmış patates veya 3 yemek kaşığı pilav-makarna

- 1 porsiyon protein: 1 su bardağı süt veya yoğurt.

- 1 porsiyon sebze: 1 tabak sebze yemeği veya salata. 1 bardak meyva suyu.

Şekerli gıdalar süt yapmaz ama kilo yapar...

Halk arasında süt yapsın diye Anneye bol bol şerbet, süt, yulaf, tahin helvası, pekmez, baklava gibi tatlılar yedirilir. Bunların sütü arttırıcı hiç bir etkisi olmaz. Sütü arttıran en önemli gıda sudur. Anne günde en az 2 litre su içmelidir. Çünkü sütün önemli bir kısmı sudur.

Emziren Anneye tavsiyeler...

Annenin yedikleri bebekte ishal yapabilir. Çikolata, çilek, domates, soğan, lahana, dut gibi maddeler bebekte hazımsızlık ve sulu kaka yapmasına neden olabilir. Alınan her türlü ilaç sütle bebeğe geçer.

Anne doğumdan sonra bir süre daha demirli haplar almalıdır. Demir büyüyen bebek için de yararlı olacaktır. Ancak demir hapı içerken süt, çay, kahve içilmemelidir. Bunlar bağırsaktan demir emilimini azaltır. Aksine C vitamini içeren meyve ve yeşillikler demir emilimini arttırır.

Sebze ve meyveler çok iyi yıkanmalıdır. Meyve ve sebzelerin üzerinde kalmış olan ufak dozda tarım ilaçları süt aracılığıyla bebeğe geçer ve rahatsızlıklara sebep olabilir. Sebzeler fazla pişirilmemeli, fazla işlemden geçirilmemelidir. Böylece besin değerleri korunmuş olur.

Süt için alkol alınmamalıdır. Alkol sütü arttırmaz.

Kolalı içkiler yararsızdır. 1 çay fincanı kolalı içecekte 47 mg kafein vardır. Bu bol kafein rahatlıkla süt aracılığıyla bebeğe geçer. Kafein uyarıcı bir maddedir. Bebekte huzursuzluk ve uykusuzluk yapar. Anne baba da bebek niye uyumuyor diye merak eder.

Sadece Anne sütü yeterli...

Anne sütü bebeğin gereksinim duyduğu besin maddelerini uygun miktarda ve nitelikte içermesi ve enfeksiyonlara karşı koruyucu özellikleri ile yegane fizyolojik bebek besinidir. Bebeğin ilk 4-6 ay tüm gereksinimlerini tek başına karşılar.

Ilk süt, koruyucudur..

Doğumdan sonra ilk 5 günde salgılanan süte kolostrum denir. Kolostrumun olgun anne sütüne göre enfeksiyonlara karşı daha fazla koruyucu maddeler içerir. Bu nedenle bir damlası bile ziyan edilmeden bebeğe verilmelidir.

Kolostrumda protein, olgun anne sütüne göre daha fazla miktardadır. Anne sütündeki proteinlerin hazmedilmesi inek sütü proteinlerine göre daha kolaydır. Anne sütünün %60-80 kadarı whey proteinidir. Whey proteini içerdiği immün globülin, laktoferrin, lizozim gibi maddeler ile bebeğin hastalıklara karşı korunmasını sağlar.

Kolostrumda yağ miktarı olgun süte göre daha düşüktür, bir iki hafta sonraki olgun sütte yağ miktarı artmıştır. Anne sütündeki yağ miktarı aynı emzirmede emzirmenin başlangıcı ve sonunda farklıdır. Emzirmenin sonuna doğru artan yağ bebekte doyma hissi sağlayarak onu şişmanlıktan korur.

Anne sütünde neler var neler...

Anne sütünde hemen tüm mineraller bebeğin ihtiyaçlarını karşılamada yeterlidir. K ve D vitamini dışındaki vitaminler de yeterlidir. D vitamini yeterli olmadığı için ilk bir yıl zamanında doğan normal bebeklere günde 400-800 ünite D vitamini verilir. Anne sütündeki flor yeterliliği de tartışmalıdır. Bu nedenle içme suyunda az flor içeren bölgelerde yaşayanlarda flor verilmesi önerilmektedir. Tüm bunların dışında anne sütünün en önemli özelliği bebeği enfeksiyonlara karşı koruyan maddeler ve bebeğin büyümesini sağlayan büyüme faktörlerini içermesidir.

Özetle anne sütü ile beslenme doğal yoldan doğru büyümeyi sağlayacak en sağlıklı, en ekonomik, en kolay yöntemdir.

Anne sütünün hazır mamalardan üstünlükleri...

Anne sütündeki proteinin hazmı çok daha kolaydır.

Anne sütündeki yağın kolesterolü daha fazladır. Bu madde gelişen bebek için gerekli bir çok maddenin ana kaynağıdır.

Anne sütünde vitaminler çok daha az konsantredir. Fazlası böbrekleri fazla yormadan atılır.

Anne sütünde kemik ve diş gelişimine uygun kalsiyum-fosfor oranı mevcuttur.

Kan ve kas yapımı için gerekli demir anne sütünden daha kolay alınır.

Allerjik değildir. Mikropsuzdur.

Ekonomiktir.

Özel hazırlama ve ısıtma gerekmez.

- Isterseniz emzirirsiniz...

Bebeklerin emme refleksi doğumdan sonraki ilk 20-30 dakikada çok güçlüdür. Bundan sonra emmede yaklaşık 1-1, 5 gün devam eden bir azalma gözlenir. Bu nedenle ilk emzirmenin bebek doğar doğmaz en kısa sürede yapılması başarılı bir emzirme için çok önemlidir.

Bazı Anneler sağlık sorunları nedeni ile bebeğini emziremez. Emzirmede başarısızlığın belkide en önemli nedeni Annenin "sütüm gelmezse ne olacak?" korkusudur. Emzirmede başarısızlık genellikle sanayileşmiş toplumlarda, iyi beslenmiş, herhangi bir bedensel sorunu olmayan bireylerde daha sık görülmektedir. Bunun en önemli nedeni gereksiz korkular, yeterli çevre desteğinin olmaması ve bilgi yetersizliğidir. Yine bebeği belli saatlerde emzirmeye çalışmak ve anneye uygun tekniğin öğretilmemesi gibi nedenler emzirmede sorun yaşatır.

Emzirme de başarılı olmak için...

Annenin sütünün kısa sürede istenilen miktarlara ulaşması için emzirmenin ilk 20-30 dakikada başlatılması çok önemlidir.

Emzirme öncesi göğüslerin yanlızca kaynamış soğumuş su ile silinmesi yeterlidir. Sabunlu su ile silme tahrişe neden olur.

Emzirme sonrası göğüs ucunun Annenin sütü ile ıslatılıp kurumaya bırakılması ile çatlaklar ve infeksiyon daha az olur. Aşırı çatlak olursa özel meme başlıkları ile bebeği emzirebilirsiniz.

Bebek ilk bir kaç gün Annenin en rahat olduğu pozisyonda emzirilebilir. Temel kural bebeğin yüzü ve gövdesinin tümüyle Anneye dönük olmasıdır. Sadece baş Anneye dönük, gövde dışa dönükken bebek memeyi tam kavrayamaz.

Bebek Annenin sadece meme başını değil etrafındaki kahverengi kısmınında büyük bir bölümünü ağzına almalıdır. Bebeğin çenesi anne memesine değecek yakınlıkta olmalıdır.

Emzirme öncesinde bebeğin burnunun açık olup olmadığı kontrol edilmeli gerekirse burun temizlenmelidir.

Eğer emzirme öncesi bebeğin ağız köşelerine dokunulacak olursa bebek memeyi daha çabuk kavrar. Uygun bir emzirmede anne memesinde dolgunluk ve meme başında acı hissetmez.

Yetişkinlerde olduğu gibi bebeklerinde süt ihtiyacı öğünden öğüne değişebilir. Bazen doyduğu halde memeyi bırakmak istemezken, bazende, çok kısa sürede memeyi bırakabilir. Bebek ihtiyacı kadar emer ihtiyacı kadar süt salgılatır.

EMZIRME TEKNIĞI...

Bebeğin sık beslenmesi gerekir..

Bebek ilk günlerde saatsiz, bebeğin istediği sıklıkta emzirilmelidir. Anne sütü mideyi mama ve inek sütüne göre çok daha çabuk terkeder. Bu nedenle bebek bir saat sonra tekrar emmek isteyebilir. Bu durum sütün yetmediği şeklinde yorumlanmamalıdır.

Normal durumda her emzirmede her iki göğüsde verilir. Sağlıklı bebek bir memenin % 90ını yaklaşık 10 dakikada boşaltır. Bu nedenle her bir göğüsün yaklaşık 10-15 dakika emdirilmesi yeterli olmaktadır.

Bir sonraki emzirmede, en son verilen memeden başlanmalıdır. Emzirme sonunda meme başının doğrudan çekilmesi meme başında zedelenmeye neden olabililir. Anne, küçük parmağını bebeğin ağız köşesinden sokarak memeden ayırabilir.

Bebeğin memeyi iyi tutmadığı nasıl anlaşılır?

Bu durumda meme ile bebeğin çenesi arasında mesafe vardır ve bebek sadece meme başını tutuyordur. Anne meme başında acı hisseder. Yeterli süt gelmediği için bebek sinirlidir. Memeyi emmek istemez, eğer bebek meme başını memenin çevresi ile beraber kavrayamıyorsa göğüse süt salgılanması için yeterli uyarı veremez. Bu durum meme başının çok fazla büyük veya çok düz olması durumuna bağlı olabileceği gibi, Annenin uygun teknikte emzirmeyi bilmemesinden de olabilir. Eğer bebeğe erken dönemde biberon verilecek olursa bebek bundan sonra Annenin sadece meme başını tutar ve göğüse süt salınımı için uyarı veremez.

Bebek yeterli süre emzirildikten sonra bir süre omuzda dik tutulup sırtı hafifçe sıvazlanarak gazı çıkarılmalıdır. Anne sütü yeterli ise bebek genellikle sakindir, emdikten sonra 1,5-2 saat kadar uyur. Anne bir memeyi emzirirken refleks olarak diğerinden de süt damlar. Ancak en önemli gösterge bebeğin kilo alması, gelişiminin iyi olmasıdır.